ÖNSÖZ
Son senelerde Türkiyede de farmakoekonominin gittikçe önem kazanması çok memnuniyet verici bir gelişme. Bu gün gelişmiş ülkelerin tümünde ilaç harcamaları, yatırımları, geri ödenmeleri gibi birçok husus farmakoekonomik prensiplere göre yapılmaktadır. Özellikle Türkiye gibi kaynakları kısıtlı ülkelerde farmakoekonomiye daha büyük ihtiyaç duyulmakta. Diğer taraftan yine son yıllarda bu ülkeye yerleştirmeye çalıştığımız “akılcı ilaç kullanımnını” temelinide farmakoekonomi teşkil etmektedir.
Doğal olarak bütün ülkelerde geri ödeme kurumları satın alacakları ilaçları seçme ve fiyatlandırma hakkına sahiptir. Bazı ülkelerde fiyatlandırma direkt olarak kurumun ilaç firmaları ile birebir pazarlığı ile yapılırken, bazı ülkelerde önceden konulmuş kurallara göre yapılır. Fakat tüm ülkelerde hangi ilaçların geri ödeneceği bilimsel kurallarla yapılır ve bu bilimin ismi de “FARMAKOEKONOMİ” dir.
Bu raporda biz özellikle standardize edilmiş ve etkinliği ciddi bilimsel yayınlarla desteklenmiş bir “ginko biloba” preparatı olan EGb 761 in (Tebokan, Ginkobil) Alzhaimer hastalığındaki özellikle yan etki maliyeti ve diğer ilaçlarla kıyaslanması yapıldı. Egb 761’in geri ödemesinin durdurulmasının maliyeti ve bu ilacın geri ödenmemesi sonucu pazarın hangi ilaçlara ne şekilde dağıldığı ve sağlık harcamalarına etkisi irdelendi. Ortaya çıkan sonuç çok çarpıcı oldu. EGb 761’in ödeme listesinden çıkmasının ülkemize yıllık tahmini maliyeti (sadece ilaç ve advers olay maliyeti) 8.580.451 USD (12.896.421 YTL)’dir.
Esas kayıplar ise Egb 761’in geri ödenmemesi dolayısı ile alternatif tedavi edici ilacı olmayan “başlangıç dönemi Alzheimer”, vasküler demans gibi hastalıklardır.Tebokan ve Ginkobil kullanılamadığında bu hastalıklarda hiç bir etkisi olmayan kolinesteraz inhibitörleri kullanılacaktır ki bunu maliyeti 400-500 milyon doları geçmekte, yalnız maddi yönden değil sağlık yönünden de önemli kayıplara sebep olmaktadır.
Bu rapor bu konuda Türkiyede hazırlanan ilk rapordur. Ümid ederiz ki, bundan böyle her türlü ilaç için karar verilirken farmakoekonomik prensipler göz önünde tutulur tartışmalar bilimsel platforma çekilerek, gereksiz demogoji ve polemiklereden kaçınılır. Raporomuz her türlü bilimsel tartışmaya açık olup isteyen fikrini bize iletebilir ve bunlar ciddi olarak tarafımızdan incelenerek daha sonraki yayınlarımızda belirtilir.
Bu raporun hazırlanmasında, özellikle verilerin toplanmasında büyük katkıları olan Omega Firmasına ve Dr. Mehmet Berktaş’a çok teşekkür ederim.
Çalışma ekli dosyadadır